REVIEW “GỖ THẦN” (Lưu Khánh Bang) – Tăm tối của phận than đen

Được viết năm 1999 dựa trên một sự kiện có thật tại Trung Quốc về các vụ án giết người xảy ra hàng loạt ở các hầm mỏ khai thác than, GỖ THẦN miêu tả chân thực, đầy đớn đau của những phận người đi tìm kế mưu sinh dưới đáy xã hội.

Liên minh ma quỷ giữa hai tên chuyên chăn dắt con mồi đến các hầm mỏ, đập chết và “vòi” tiền chủ hầm lò hé lộ câu chuyện vừa đối lập lại dường như có nét tương đồng nơi đường biên mỏng manh giữa trắng và đen. Đối lập ở sự lương thiện của những nạn nhân bán sức lao động bằng những ‘nhát cuốc” tìm thứ “Gỗ thần” đổi lại vài đồng trong cuộc mưu sinh, thì hai kẻ thủ ác cũng từng thiện lương bước vào bóng tối bởi lòng tham và sự tàn ác. Còn điểm tương đồng dù là con mồi hay kẻ săn mồi họ đều xuất thân từ đáy xã hội, họ cũng có gia đình ở quê nhà, có vợ đang chờ và cần tiền để thực hiện tiếp ước mơ được đến trường của con cái. Có chăng là sự chọn lựa giữa đúng và sai để vươn lên khỏi đáy xã hội, nương nhờ để tồn tại.

Từng làm việc ở các vùng mỏ, Lưu Khánh Bang dường như hiểu rõ và có sự phóng chiếu khi ông viết “Hiện thực của mỏ than chính là hiện thực của Trung Quốc”, đó chính là những hố đen, những thứ bị che giấu nằm dưới lòng đất, nơi sự thiện lương bị lãng quên, pháp luật không tồn tại và con người đối diện duy nhất với một màu đen và vị mặn của mồ hôi, nước mắt và máu.

Tăm tối, bi thương và dường như bị rút cạn dưỡng khí khi đến trang cuối cùng của quyển sách. Hình ảnh cậu bé cầm một mẫu than với chiếc lá in trên mẫu than chính là ước mơ nguyên sơ được trở về đoạn tụ cùng gia đình và có tiền cho đứa em tiếp tục học:

– Lá cây, lá cây mọc trên than

– Cho tôi xem một chút được không….giỏi lắm, là lá cây. Chiếc lá này chính là hồn của than đấy.

– Than cũng có hồn ạ?

– Cái này cậu không hiểu phải không? Trước đây nơi này không gọi than là than, cậu có biết gọi là gì không?

– Không biết

– Gỗ thần

—-

Cái chết được chọn để khép lại câu chuyện giống như hằng hà cái chết khác chưa được định danh nhưng dường như tác giả mở ra một con đường khác, một lối nhỏ cũng là đường trở về của cậu học sinh lớp 10, ánh sáng của sự hy vọng le lói nơi hầm mỏ đen tối, sự ăn năn nhỏ nhoi rắc lên trên một phông nền của tội ác phần nào ủi an cảm xúc độc giả cho một câu chuyện nhiều bi thương và cay đắng.

Review của độc giả Ngo Vinh – Nhã Nam reading club

Bạn có thể tìm mua sách tại: