Dạy cho trẻ biết tư duy, nhất định không được bỏ qua 5 điều này

Việc làm cha mẹ chưa bao giờ trở nên khó khăn và vất vả như hiện nay, khi chúng ta và con cái sống giữa một xã hội bùng nổ thông tin. Chuyên gia đào tạo về kỹ năng lãnh đạo, tư duy phản biện cho các tổ chức đa quốc gia Tremaine du Preez, đã đưa ra những đánh giá phân tích thực trạng các vấn đề liên quan đến nuôi dạy con cái và cho các bậc cha mẹ một số lời khuyên.

Theo Tremaine du Preez, nhờ có internet, các bậc cha mẹ ngày nay có thể trả lời được gần như tất cả các câu hỏi mà con cái đặt ra. Trong vài năm đầu, chúng ta là những người thông minh nhất trong mắt con cái. Nhưng những năm sau đó, nếu có câu hỏi chúng sẽ đi hỏi “Giáo sư Google” hoặc đi hỏi các chuyên gia, cả những người có tiếng và những người chưa mấy nổi tiếng trên mạng. Vậy nếu trẻ đã có gần như mọi thông tin cần có, xã hội mà chúng sống là xã hội tràn ngập thông tin, chúng sẽ cần gì cho hành trang bước vào đời đây?

Trong cuốn sách Nuôi dưỡng một đứa trẻ biết tư duy, Tremaine du Preez cho rằng cái chúng ta có thể dạy con là ra quyết định giữa vô vàn chọn lựa, và để làm được thế, hãy dạy cho trẻ cách tư duy như thế nào thay vì cách tư duy cái gì.

Đầu tiên, Tremaine du Preez cho rằng cần dạy con bạn chữ “tín”, bởi niềm tin là phẩm chất quan trọng nhất của mỗi người. Nếu như bạn chưa xây dựng lòng tin giữa mình và con cái thì hãy làm việc đó ngay đi. Hãy luôn tuân thủ các cam kết và giữ đúng lời hứa với con cái.

Thứ hai, bạn cần quyết định xem đối với con, lúc nào thì nên đóng vai giảng viên, lúc nào nên đóng vai cố vấn và lúc nào thì nên đóng vai huấn luyện viên, giảng giải, đưa ra định hướng cho con, và đảm bảo rằng không lẫn lộn các cách tiếp cận khi giao tiếp với con.

Một người cố vấn tốt sẽ rất giá trị khi con cần lời khuyên trong một vấn đề cụ thể. Người huấn luyện viên không biết nhiều về những gì mà con đang làm, do đó không thể đưa ra lời khuyên. Nhưng người huấn luyện viên tốt sẽ hướng con tư duy theo cách mới và thú vị hơn về hành vi của con, về cách suy nghĩ cũng như tiềm năng của con. Trong khi đó, giảng viên là người biết nhiều hơn con về một lĩnh vực nào đó và có thể truyền đạt kiến thức một cách hiệu quả.

Thứ ba, chúng ta cho phép con cái tự đưa ra quyết định sớm, để chúng sớm tích lũy được một vốn kinh nghiệm gồm những nguyên nhân và cả kết quả của các lựa chọn chúng tự đưa ra phù hợp với lứa tuổi.

Ví dụ, trước kỳ họp phụ huynh học sinh, giáo viên thường gửi bản đánh giá kết quả học tập và yêu cầu bạn phải đưa ra ý kiến về con. Bạn thử làm khác đi xem sao, đừng vội cho ý kiến vào bản báo cáo kết quả học tập của con ngay. Ngược lại, bạn bảo con tự đánh giá kết quả học tập của mình: yêu cầu con viết ra xem con nghĩ thế nào về việc học của con trong thời gian qua và rút ra những điểm mà con muốn cải thiện, nêu rõ xem con sẽ định cải thiện như thế nào.

Thứ tư, Tremaine du Preez nhắc mỗi người làm cha làm mẹ không chỉ giúp con kích thích trí nhớ hoạt động, rèn luyện bộ nhớ làm việc và còn đừng quên phát triển trí thông minh cảm xúc cho con.

Khi con bạn lớn hơn, hãy khuyến khích con dẫn dắt những cuộc trò chuyện, rèn cho con sự kiên nhẫn, biết chờ đến lượt mình để bày tỏ ý kiến, và hãy đảm bảo là bạn cũng làm như con. Hãy giúp con nhận ra rằng, hóa ra không phải ai cũng là một người giỏi đối thoại, nhưng khả năng tập trung, lắng nghe, suy nghĩ về vấn đề con đang nói đều là những điều rất quan trọng giúp con củng cố khả năng giải quyết vấn đề.

Và cuối cùng, đừng quên dạy con bài học thất bại. Hãy để con tự quyết định và trải nghiệm dần một số thất bại. Trong chặng đường đến tương lai bất định, con cái chúng ta sẽ thất bại, sẽ vấp ngã theo nhiều cách mới mẻ và thú vị. Những nỗ lực sáng tạo của chúng sẽ bị đánh giá, các sáng kiến của chúng sẽ bị từ chối nhiều lần trước khi được chấp nhận…

Thường những đứa trẻ có năng khiếu nhất, được cung cấp nhiều nguồn lực nhất lại không biết làm thế nào để thất bại cho đúng cách. Vì vậy, hãy cho con cơ hội trải nghiệm cảm giác này, trong bất kỳ việc gì, vì điều đó cho chúng nguồn dữ liệu dồi dào và những bài học xương máu. Nếu coi thành công là một chiếc bánh, vậy thì thất bại chính là nguyên liệu chính làm nên chiếc bánh đó.

Với việc chỉ ra 5 phương thức trên, Tremaine du Preez hy vọng có thể giúp các bậc cha mẹ biết được cách nên dạy con điều gì, nên đóng vai trò gì trong từng tình huống để có thể giúp con học được cách tư duy. Nuôi dưỡng một đứa trẻ biết tư duy là một việc khó khăn, nhưng không phải không thể.

Tác giả Tremaine du Preez từng sống và làm việc ở châu Á, châu Phi và châu Âu, đào tạo và giảng dạy những chủ đề như kỹ năng lãnh đạo, tài chính hành vi học, khoa học đưa ra quyết định và tư duy phản biện cho các tổ chức đa quốc gia, các cơ quan của chính phủ, cho các chương trình Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh và các chương trình giảng dạy cho cả sinh viên đại học. Ở Singapore bà đã thiết kế, xây dựng và giảng dạy chương trình Tư duy Phản biện cho Ngân hàng Trung ương Singapore và một vài cơ quan khác của chính phủ. Bà là tác giả của cuốn sách Nuôi dưỡng một đứa trẻ biết tư duy do Nhã Nam và NXB Thế giới phát hành.