Review “Người bạn phi thường” – Elena Ferrante

Khi ở nhà, tôi đọc…

“Mấy năm trước, khi đang sống ở Ý, tôi bắt đầu quan tâm đến Elena Ferrante sau khi một người bạn nói rằng, “nếu cậu muốn hiểu hơn về Napoli và nước Ý những năm trước kia, hãy đọc series sách của bà ấy”. Sự tò mò tăng lên hơn nữa, khi các hãng phim Fandango, Freemantle và Wildside tuyên bố đã chuyển thể series này để đưa lên màn nhỏ. Nhưng thực ra Elena Ferrante là ai? Không ai biết.

Tình bạn của hai người phụ nữ nghèo của một vùng ngoại ô Napoli, miền Nam Italia, trải dài từ những năm 1950 tới nay, qua biết bao thăng trầm và biến cố của cuộc đời, là sợi chỉ xuyên suốt bốn tập trong series tiểu thuyết mà Elena Ferrante đã viết, kể từ cuốn đầu tiên ra đời vào năm 2011, cuốn “Amica geniale” (Người bạn phi thường) ngay lập tức trở thành best-seller ở Italia, được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới, trong đó có tiếng Việt, do Nhã Nam ấn hành cuối năm ngoái. Hy vọng Nhã Nam sẽ tiếp tục xuất bản tiếp 3 cuốn nữa của bộ sách tuyệt hay này.

Cuốn thứ tư của bộ tiểu thuyết này mang tên “Storia della bambina perduta” (Câu chuyện về một đứa trẻ bị đánh mất) đã từng được nhật báo New York Times bầu chọn là một trong 10 cuốn sách hay nhất của năm 2015, trong khi “Storia del nuovo cognome” (Câu chuyện về một tên họ mới), cuốn thứ hai trong series, giành được giải Sách dịch hay nhất trong năm 2014 ở Mỹ. Trong khi tạp chí Foreign Policy đưa Ferrante vào danh sách “Những người có ảnh hưởng trên toàn cầu” thì New York Times gọi bà là “một trong những tiểu thuyết gia vĩ đại nhất của thời đại chúng ta”.

Trong series chuyện, người ta sẽ thấy nhân vật chính Elena Greco đã phải vượt qua những hạn chế về xuất thân của mình để được học hành, trở thành một nhà văn, sau đó chuyển đến sống ở Firenze, trong khi Lila, bạn của bà, thì bị buộc phải thôi học và cuối cùng không bao giờ rời khỏi khu ngoại ô buồn của Napoli. Nhưng họ chưa bao giờ thôi liên lạc với nhau. Mối quan hệ ấy được duy trì qua nhiều năm, dù Elena di chuyển qua nhiều nơi, với nhiều thăng trầm. Quan hệ của họ cũng như của họ với những người khác xảy ra trong những năm tháng đầy biến động về xã hội và chính trị của Italia.

Các thành phố của Italia, đặc biệt là Napoli, hiện lên sống động, đẹp đẽ, không quá lãng mạn, nhưng rất đời, qua từng ngóc ngách, quảng trường, khu phố qua bộ tiểu thuyết này. Thậm chí, người ta còn tổ chức một tour khám phá các địa điểm ở Napoli được nhắc đến trong sách.

Ngay từ khi tiểu thuyết đầu tiên của Ferrante được xuất bản, nhiều nhà phê bình văn học Italia cho rằng, Ferrante sẽ là một tác gia đáng chú ý của văn học Italia hiện đại. Việc nữ văn sĩ hoàn toàn không ra mặt, cố gắng tạo ra một bóng mây bí hiểm xung quanh nhân thân của mình càng khiến câu chuyện về bà trở nên ly kỳ và thu hút sự chú ý của không chỉ các độc giả, mà còn cả giới trí thức và giới xuất bản cả ở Italia lẫn nhiều nước khác.

Elena Ferrante thật ra là ai, bà là người thế nào, mặt mũi ra sao, chỉ là bút danh hay tên thật, không một ai biết? Tác giả này là một con người bí ẩn chưa từng xuất hiện trước công chúng, bất chấp dư luận vô cùng tò mò về bà (hoặc cũng có thể là ông). Ferrante cũng giống như Banksy, biệt danh của một nghệ sĩ đường phố giấu mặt người Anh, người chỉ để lại các tác phẩm phản ánh xã hội mà không bao giờ xuất hiện.

Suy cho cùng, Elena Ferrante là ai, hoặc đó chỉ là bút danh của một quý ông nào đó thích chơi trò trốn tìm, cũng không quan trọng, một khi hàng triệu bản sách đã được bán hết, và đang chờ đợi những cuốn sách tiếp theo.

Cũng giống như việc tôi chẳng bao giờ quên những đêm cách đây nhiều năm, nằm nghe tiếng piano mà một ai đó đã chơi ở căn hộ chỉ cách chỗ tôi ở một cái ngõ. Lúc đầu, tôi cũng tò mò, khi nghĩ rằng, người chơi là một cô gái. Nhưng sau đó, tôi chẳng tự hỏi hoặc đi hỏi đó là ai nữa. Người ấy chơi Chopin thật tuyệt. Vậy thôi…”

Review của độc giả Truong Anh Ngoc

Bạn có thể tìm mua sách tại: